Упрощенная HTML-версия
— Тоқшылық келер жылы да оқуға бара ма?
— Иә, талап қып отыр, — дедi Досберген шекпенiн иығына қарай тарта түсiп. —
Қайдам, тағы да биылғыдай тоққалақ асып келетiн шығар. Ояқта бала жатып емтихан
тапсырар таныс үй жоқ. Баланың жол пұлы да қиынырақ. Алпыс сом пенсиеден
жырамыз да. Бiр баспағым бар едi. Соны аяқтаспай қып, баланың қалтасына екi жүз-үш
жүз теңгенiң басын құрап, салып жiберсем бе дейiм.
— Жөн, жөн, — дедi Жұман киiздi шұқылап. — Енапат теңгенi таба қою оңай ма?
Айтпақшы, сол Алматыда ана Нұрғабылдың Бәйдешi бар емес пе? Соны әйдiк
мұғаллем дейдi ғой.
— Оны... қайдам. Әкесiн көргенмен, баласын көрген емеспiн. Заман басқа, заң басқа
деген. Бүгiнгiнiң жасы сақалыңды сыйлай қойса жақсы. Әйтпесе, — деп, Досберген
iркiлiп, ауыр күрсiнiп қойды. Сосын әңгiме бетiн өзгертейiн деп, Тiлемiске бұрылды. —
Осы биыл ана Құмкенттiң басына келушiлер көбейiп кеттi ғой. О несi екен?
— Оның мәнiсi бар, — дедi Тiлемiс құнжыңдап. — Биыл Алматыдан бiр топ алым
кiсi кеп, Құмкенттi қазады дейдi.
— Астапыралла, онысы несi екен?
— Естiмеген елде көп деген.
— Немене, алтын iздей ме?
— Ояғын бiле қоймадым. — Тiлемiс сақалын салалады. — Бүгiн бiздiң бала айтып
отқан Алматыдан қонақ келе атыр деп. Мектепте бiрге оқыған жiгiт дейдi.
— Е, жөн, жөн.
Осы кезде iшке Тоқшылық кiрiп, шалдардың қолын жағалай алып шықты. Сосын
олардың қолдарына су құя бастады. Олар буы бұрқыраған сүр еттi орталарына ала
бергенде, сырттан мотоциклдың тарылдаған дыбысы естiлдi.
— Осы дәуде болса Әбду, — деп, күлдi Тоқшылық.
— Болса болсын. Ой, заман-ай десеңшi, баяғы заманда әр үйдiң түтiнiн аңдитын
қыдырма кiсiлердi сөкеттеушi ек. Ендi солардың басқан iзiне зар боп отырмыз.
Шаруамыз шықпаса, бiр-бiрiмiздiң үйiмiзге бас сұқпаймыз. Шамасы, сәтiр боп
барамыз-ау, — дедi Әзберген.
— О не? Мен бе сәтiр? — деп, қызыл жағалы Әбду iшке одыраңдай кiрiп келдi.
Шалдар ду күлдi:
— Кел, төрлет!
— Дегендей келдiң, мақтап жүредi екенсiң.
— Ау, бұл үйдi мен мақтамағанда кiм мақтайды, — деп, Әбду қолын сумен шылай
салып, сыбағасынан құр қалардай, табақтың бiр шетiн басамаса жайғасты. Үстiндегi ала
шаң пиджагынан тер иiсi мүңк ете қалды. Оған қарап жатқан Әбду жоқ, келе етке
апыра-жапыра тиiстi. Сары ала майды қылғытып жатып, әлденеге райлана күлiп,
Тоқшылықты қара санынан бiр шымшып қойды. Iзiнше ыржалақтап, еттi шалдардың
алдына ысырған боп, бiр-екi сары аланы саусағымен iлiп ап, аузына тастай салды. Өзi
бүгiн тым кеуiлдi. Үстiндегi қара көк костюмi ине-жiптен жаңа шыққандай. Соған
керiсiнше сақал-мұрты алынбаған. Ат тағасындай иегiнен бастап сонау жұдырықтай
жұтқыншағына дейiн қуалай өскен қалың түк әп-сәтте май жұғып, жылтырап шыға
келдi. Оған қарап жатқан Әбду жоқ. Бiр кекiрдi де, майы бетiне жүзген қою сорпа
құйылған кесеге бас салды.
— Айтпақшы, оқу жайын мына Әбду бiледi ғой, — деп, Жұман мырс-мырс күлдi.
— Е, солай екен-ау.
— Оу, шырағым, осы сен баяғыда... — десiп, шалдар қауқылдасып қалды.
— Өй, ол бiр мың бiр түн, — дедi Әбду ыржалақтап. — Оны айтып тауысу қиын.
— Ендi сол мамандығыңыз бойынша неге iстемейсiз? — дедi Тоқшылық күлiп.
— Өй, қойшы! — Әбду қолын бiр сiлтедi. — Кәзiр мұғаллемге қойылар талап қатты.
Көп бiлу керек. Жыл сайын бiлiмiңдi толықтыруың керек. Ал ондайға мен барып
тұрған кыр жалқаумын. Сосын түнде дәптер тексерiп жатуға мүлдем ебiм жоқ. Сосын,