Упрощенная HTML-версия
басы осы жолы аяғы аяғына шалынысып, құлап қалармын ба деп қатты қорыққан.
Сонысын байқаған бәйбiшесi жылап жiбердi. Алмашкүл болса, түйеден түсе сап, аяғын
тез басып кеп, мұның қолына жармасты:
— Өзiм не етейiн де... Түсiрiп ап...
Iшке кiргеннен кейiн, бәйбiшесi Алмашкүлдiң қол-аяғын қимылдатпай, отырғызып
қойып, өзi жүгiрiп жүрiп шай қайнатты. Быжылдатып қуырдақ қуырды. Бiр малды
өрiске жiбермей, босағаға байлап қойды. Тiлемiс, мына бәтшағар не iстейiн деп жүр,
деп таңғалып қояды. Сүйткенше болмады, iшке ассалаумаликүмiн соза айтып, жасы
алпыстарға тақап қалған бiр кiсi кiрдi. Оны бұл жақсы бiлетiн. Жастайынан
Жосалының әр жағындағы бiр ишанның мешiтiнде оқыған, атақты молда! Ана бiр
жылы сөздi боп, басындағы сәлденi тастай сап, жыпырайтып кепкi киiп, сақал-мұртты
тыңқита қырып тастап, ауданда агент боп жұмыс жасаған кiсi. Ол кәзiрде де агент.
Анда-санда осы жаққа ат iзiн бiр салып кетедi. Тiлемiс оны төрге шығарып, шаруа
жайын сұрап отырып, оны жәй келген шығар деген де қойған. Шайдан кейiн бағанағы
байланған қойды сойып, етiн түгелдей қазанға салған бәйбiшесi iшке кiрiп, тiзе бүгiп
отырып, молдаға:
— Бәндә шiркiн қызыққа тойған ба? Дегенмен көрген құрмет пен қызыққа қанағат
қылған да жөн ғой. Соны ойлап, нәпсiмнен тиылып, мына шалымның басы екеу болар
ма деп, жақсы бiр ниет үстiнде отыр едiм, сiз жақсы келдiңiз, — дедi.
— Өте дұрыс, — дедi әлгi кiсi мұртынан күле түсiп.
— Өз ықтиярыммен мына бәлекейдi алып берiп отырмын. Бұрынғының жолы ғой,
төсектерi адал болсын, мына шалым мен бәлекейдiң некесiн қиып берiңiз, — деп, ол
орнынан тұрып барып, сандықты ашып, басына ақша түйген ақ шүберектi молданың
алдына тастады.
Әлгi кiсi лезде күреңiтiп:
— Ойбай-ау, мен ондайды қойған едiм ғой, — дедi.
— Молдеке, еш кәуiп қылмаңыз, бұл үйден артық-ауыс сөз шықпайды.
Сүйтiп, Тiлемiс неке суын екiншi рет iшкен-дi. Сол күн бәйбiшесi бұларға төсектi өзi
салып берiп, басқа үйге кетiп қалды. Тiлемiс қатты ыңғайсызданды. Не дерiн бiлмедi.
Алмашкүлдiң қасына жата берiп, иә, аллалап қойды. Iргеде пысылдап жатқан кiшкене
Елекешке қуана қарап қояды. Сонысын байқаған Алмашкүл де күледi. Тағдыры
тәлкекке түскен келiншек ендi осы күйiне ырзалық бiлдiргендей.
Ақыры Алмашкүлдiң аяғы құтты болды. Бұл одан үш-төрт бала сүйдi. Бәйбiшесi
оларды жатырқамай, өз балаларындай етiп, бауырына басты. Ес бiле келе қара
домалақтардың бәрi оны әже дедi. Бәйбiшесi, шынында да, ашуы артында жүретiн,
ақылды, кең адам едi. Қаншама жыл бiрге тұрғанда отбасында аяқ-табақ сылдырап
көрмедi. Кiрген-шыққаны белгiсiз. Соған үйренген Алмашкүл де еш қабақ шытқан
емес. Қайта бар шаруаны соған арта сап, өзi мұнымен бiрге мал бағысты, жылқы
суғарысты, құдық қазысты. Сүйтiп жүргенде бәйбiшесi қылтамақтан қайтты. Сонда
Алмашкүлдiң өз туған апасы өлгендей жылағанын көрсең! Соны көрген ел-жұрт қатты
ырза болысты.
Кейiннен Елекеш азамат болды, Алматыда оқыды. Оның iнiлерi мектеп бiтiрiсiмен,
әскерге барып қайтып, әр түрлi жұмыс iстеп кеттi. Оларға оқу қонбады. Оларды оқытам
деген ниет Тiлемiсте де бола қойған жоқ. Адам боп, денi-қарындары сау боп, бала-
шағасына көже-быламықтарын тауып берсе, сол жетедi, дедi. Алмашкүл де бұның
бетiне қарсы келiп жатқан жоқ. Екеуi қартайғанша мал басында болды. Алмашкүл
бұған анда-санда бұрқ етiп бiр сөйлеп қойғаны болмаса, отбасына жайлы боп шықты.
Екеуi Елекеш елге келгеннен кейiн барып, малды тастап, орталыққа көшiп келдi. Ендi
баласының абыройы өскен сайын, ол үнемi iшiнен тәубә қылады. «Иә, алла, бергенiңе
шүкiр», — деп, үнемi тобасын есiне алып отырады. Кей-кезде баласы жұмыс бабымен
қаттырақ кетiп, артық сiлтеп бара жатса, бұрынғылардың өсиет сөздерiн есiне ап,
азырақ кеңес айтатыны бар. Басқа кезде көп үндемейдi. Кейде қатты ашуланғанда,