Упрощенная HTML-версия
Елекеш артық тiс жармады. Есiне Набат түсiп, ойда-жоқта басталған ырың-жырың
желдi күнгi лап ете қалған қалың өртше қаулап сала бермесе игi едi деп отырып қалды.
27
Әзберген әлi қайраты қайта қоймағасын, баласы Қанатқа көмектесiп жүрген едi.
Бүгiн де кешке таман кетпенiн иығына сап, аяғына жаман етiгiн киiп, салы жаққа
барды. Күн бұл кезде әлi қызуы қайта қоймаса да, көжиекке тақап қалған болатын.
Салының нағыз пiсетiн уағы дәл осы кез. Бұған дейiн биыл ауа райы бiр түрлi боп
құбылып, бiресе жаңбыр жауып, бiресе дауыл соғып, күрiшшiлердiң мазасын май
iшкендей қылып тұрған-ды. Әсiресе, мамырдың соңына таман жаңбыр көп жауып, ығал
жерге көп түсiп, жаңа көктеп, қылтиып шығып келе жатқан салыны суға қарық қып
жiберген. Мұның пайдасынан зияны көп. Жаңа шығып келе жатқан өскiндер су
астында тұншығып, өспей қалады. Сол күнi Елекеш, Құмайлар жұрттың бәрiн аяғынан
тiк тұрғызып, артық суды ойдағы арыққа қарай ағыздырған. Жұрт түнiмен ұйықтамай,
атыздағы су орталанғанша қарауыл қарап тұрған. Одан кейiнгi шiлде айындағы дауыл
да бұларға қатты тидi. Дәл сол күнi ертеңгiлiк аспан шайдай ашық боп, қатты ысып
кететiн ыңғый көрсеткен-дi. Соған сенген күрiшшiлер жайбарақат жүрген. Түс ауа Арал
жақтан бiр қора қара бұлт шығып, түсi сұп-суық боп, берi қарай жылжып келе жатты.
Жаңа ғана тып-тиыш тұрған төңiрек дем арасында жау тигендей бүлiнiп, әуiлдеп жел
соғып, аспанға будақ-будақ шақ көтерiлiп, аласапыран болды да кеттi. Соның артынша
батыстан қатты жел тұрып, жерге тырбиып ескен жусандарды аямай жұлмалап, салы
жаққа қарай жынша бұрқырап келе жатты. Күрiшшiлер үйлерiнен атып-атып шықты.
Бiрақ не iстерге шарасы жоқ олар далпылдатып әкете берген шалғайларын қолдарымен
ұстап, үйлерiне қайта кiрiстi.
Дауыл, шынында да, әлемет болды. Жынды жел қатты ысқырып, жерде жатқан шөп-
шалам, қоқымды аспанға көтере үйiрiп, екпiнiмен тау жығырдай боп, бiр демде жалпақ
жатқан күрiштiктiң үстiне қойды да кеттi. Атыз-атыздарда кекiрелей келiп тұрған тұнба
су лезде шайқатылып, бет жағында толқын ойнап, кiшкене ернеулерiн шылп-шылп
ұрып, лайытып сала бердi. Олармен қоса күн шуағына жаңа ұмтылып, бой түзеп келе
жатқан жас өскiндер бiрге шайқатылды. Қатты дауыл оны да мiсе тұтпағандай жас
сабақтың нәзiк бастарын жындана жұлмалап, қайта-қайта сабалап, долдана соқты.
Соған шыдамаған жас сабақтар әп-сәтте тамырынан қопарыла үзiлiп, судың бетiне
қалқып шыға келдi. Сол екен, жынды жел жас сабақтарды қуалай отырып, атыз жиегiне
әкеп, үйме-жүйме қып кете барды.
Елекештiң сол күнi жаны шықты. Бұларды үйдi-үйден қуалап шығарып, күрiш
басына қарай қуды. Әзберген де жаман топыраш атына мiне сап, Қанаттың салысының
басына ит сiлiкпесi шығып жеткен едi. Келсе, кеше ғана жайқалып шығып келе жатқан
жас салының ұйпа-тұйпасы шығыпты. Жел бұл жақты да әбден жұлмалапты. Не iстерiн
бiлмей, сiлейiп тұрған Қанат:
— Қап, әй, — дей бередi.
— Бұған не амал бар, — дедi Әзберген не айтарын бiлмей.
Қанаттың өкiнетiн ретi бар. Ол осының аз-ақ алдында ғана жаңа бас алған
сабақтардың түп жағынан бiрнеше сабақтың жарыса шыққанын көрiп, агроном
Құмаймен ақылдасқан-ды. Ол тез арада суды биiк шыққан салының бойымен бой етiп
құйып, астындағы қосымша сабақтарды тұншықтырып өлтiрмесе, ертең күрiштiң бас
алмай қоятынын айтып, оны шошындырып тастаған-ды. Сол екен, Қанат агрономның
айтқанын қылды. Шынында да, Құмайдың сөзi жобаға соғып, басы артық сабақтар
солып қалғасын, негiзгi сабақ жерден қуат ап, тез арада бой көтерiп есе бастады.
Сәлден соң бастарындағы бүртiктерi де айқындалып келе жатты. Ендi оларды дәнге