Упрощенная HTML-версия
Әзберген сасып қалды. Дем арасында жөн тауып:
— Ол дегенiмiз бай-құлақ, тап жауы, мына сендер дегенiмiз, — деп, кабурасымен
жұрттың бәрiн жағалай көрсетiп шығып едi, елдiң бәрi самсоз болды да қалды. Тiптi
Кәмпиттiң өзi де қорқып кеттi.
— Сонда жұрт бұрынғыдай құда болуды қоя ма?
— Қойғанда қандай! Құда боп көрсiн, ындық өткiзiп жiберейiк.
Мырза үндей алмай қалды. Мұның қасындағы кiсi асып кеттiң қой дегендей, жұртқа
бiлдiрмей тақымынан қысып қойды. Әзберген сонда барып, артық кеткенiн түсiндi.
Бiрақ айбатын алдырмай, қоқиланып, тағы бiр папиросты тұтатты.
Кешкiсiн жатарда әлгi агент мұны бүйiрiнен түртiп:
— Қызы әдемi екен, ә? — деп қойды.
— Әдемi болса кәйтедi?
— Кәйтушi едi, iждеңе де. Жорғаның шаңы кеппес, сұлудың а...ы кеппес деп...
— Иә?
— Сен бар ғой осыларға ерегiскенде мына қызды қатын қып ала сал. Қолында
маузерiң бар, неден қорқасың?
— Алсам, алам да қоям, — дей берiп, Әзберген қалт тоқтай қалды. Ақ орданың
iшiнде шалқасынан жатып, бiр сәт: «Әй, осы мына қызды алсам, немене менiң
шаңырағым күйреп, ортасына түсе ме? Әйтеуiр, бiр қатын алу керек қой. Одан да бай
аулының қызын бауырыма басып бiр жатайын», — деп ойлады. Сол ниетiн Досбергенге
айтып едi, ол түнерiп тұрып:
— Сен немене тап жауымен бiрiгейiн деп пе едiң? — дедi.
— Бiрiкпеймiн. Бiрақ қызын алам. Олар да шал болғанда бiздiң талай қызымызды
тоқалдыққа алған жоқ па?
Сол екен, Досберген ештеңе дей алмады. Мұны iшiнен келiскенi ғой деп жорып,
ертеңiне бұл бай аулына жетiп барсын. Қыз ағасын шақырып ап:
— Осы сендер қыздарыңды нағылғалы отырсыңдар? — дедi.
— Оны... Қайдам.
— Сендер қайдамды қойыңдар да, ана Досбергенге Кәмпиттi бересiңдер. Сөз қысқа.
— Олай деп үкiмет ұйғарып жатса, бiзден қарсылық жоқ, — дедi қыз ағасы.
Бұл өзiнiң ойлап тапқан қулығы едi. Өзiме қарындасыңды бер деп, әлгi мырзаға
қалай айта алады? Әзберген ендi Досбергенге жалынды, уақытша күйеу бола тұр дедi.
Досберген ақыры мұның айтқанын қылып, қыз аулына барды. Сол жолы Әзберген бiр
байдың көк пәуеске арбасын бiр жiгiтке алдырып, оған қос ат жектiрiп, арбаның жез
қоңырауын сыңғырлатып, бай аулына барды. Ол ауылдын апысы кiрiп, күпiсi шығып
жатыр екен. Мал сойылып қалыпты. Жаңа үкiмет өкiлiмен құдандалы болатынын
бiлген мырза ақжарқын. Соны көрiп, Әзберген мұртынан күлiп қояды, Бұл күйеу
жолдасы ретiнде өктемдiк жүргiзiп, қазан-аяққа араласып, арт жағынан жау қуып келе
жатқандай, жұртты жанықтырып бiттi. Еттен кейiн бұрынғы ырым-сырымды
жасаттырмай, Кәмпиттi көк пәуеске арбаға тез мiнгiздi. Аздап наразылық бiлдiрген қыз
ағасына:
— Сендер ескiлiктi қойыңдар. Досберген деген үкiмет адамы. Оның ырғалып-
жырғалып жататын мұршасы жоқ. Кейiн қатыса жатасыңдар ғой, — деп, көшiр жiгiтке
ым қағып қалды.
Пар ат қоңырауды сыңғырлатып, ала жөнелдi. Кәмпит басына салынған қызыл
орамалмен жүзiн жартылай жауып, жылап отыр. Бұл оны көрiп, iшiнен сылқ-сылқ
күледi. Олар бай ауылынан ұзап шыққаннан кейiн, бiр араға тоқтап, аяқ созды.
Досберген үстiндегi әлем-жәлем киiмiн бұған берiп, өзi жүзi шыдамай, терiс айналып
кеттi. Сол арада басқа бiр жiгiт Кәмпитке шындықты айтты. Сондағы Кәмпиттiң айтқан
сөзi әлi есiнде. «Өй, әтеңелет! Мұның сондағасы несi-ай?» — деп, Әзберген кәзiрде де
ашулана бастады.