Упрощенная HTML-версия
Күн батты. Айналаны қараңғылығы қоршай бастады. Әзберген мен Қанат үйлерiне
қайтты. Келе жатып, Әзберген Набат жайын ойлады. Ол қызының алғырлығына
сүйсiнедi. Әйтеуiр, бiр ретiн тауып, сырттай оқуға түсiп алды. Ендi мiне, совхоз
басшылары оны қолпаштап, күрiшшi қыз атандырып, атаққа шығарғалы жатыр. Соған
бұл мәз-мейрам. Тек қызының осынысын Кәмпит ұнатпайды. «Қыз балаға не бар
соншалықты желпiлдеп?» — дейдi. Бұл ондайда: «Сен баяғы бай-құлақтың қызы
екендiгiңе басып отсың. Кәзiр пыраба тең», — деп, кемпiрiнiң бетiн қайырып тастайды.
Кәмпит одан әрман бұған ештеңе демейдi. Жақтырған-жақтырмағанын бiлдiрмей,
шаруасымен боп кетедi. Бұл сөз шығарғысы кеп, оны түйресе де, бәйбiшесi жұмған
аузын ашпайды. Сосын Әзберген атына мiнiп, күрiштiктi қарап кетедi. Атыздарды
шолып жүрiп, өзi iштей кемпiрiнiң мұның айтарлықтай мал құрай алмағанына ырза
еместiгiн сезедi. Онысын ашық айтып жатпағасын, бұл да сөз қашырта қоймайды.
Қанағат керек қой деп, кейде өзiн-өзi қоштап, арғы-бергiнi, өз қатарларын шолып
қарайды. Сүйте келе, ана жылы Досбергенді жұмысқа алмағаны есiне түсiп, бiр түрлi
болады. Сонда мұны не түлен түрткенi белгiсiз, белең алған аттай үркектедi де қалды.
Баяғыда осы Кәмпиттi әйел еткенде, кейбiр арызқойлар үстем таптың қызын алды деп,
ауданға домалақ арыз жазып, мұны бiраз сандалтқан. Сонда өзiн осы даудан аман-есен
алып қалған Досберген едi. Сүйткен кiсiге бiр жақсылық жасай алмады деген не? «Қой,
онан да осы шалдарды үйге шақырып жiберейiн», — дедi Әзберген өзiне-өзi.
Ол жолшыбай келе жатып, осы ойға мықтап бекiген де едi.
28
Айзада көйлегiнiң етегiне бүрiне-қабына iшке кiрiп келдi.
— Ойбай, машқара!
— Ау, не болды?! — деп, үй iшiндегiлер үрпиiсiп қалды. Тiптен соңғы күндерi
ыңқыл-сыңқылы көбейiп, төсек тартып жатып алған Досберген де басын көтерiп алды.
— Ойбай, айтары жоқ. Ана Әбду... ұйықтап қап...
— Қай жерде?
— Өй, айтары жоқ. Жүр онан да.
Айзада ендi Тоқшылыққа жабысты. Оны қолынан ұстап ап сүйрелегендей ғып,
ағаштан соғылған әжетханалардың бiрiне әкелдi де, қолымен iштi нұсқады. Тоқшылық
iшке қарап едi, Әбду отырған қалпы ұйықтап қапты! Бұл сасып қап, ағаш әжетхананың
есiгiн ашты да, Әбдудi жас балаша көтерiп ап, үйiне қарай дедектей жөнелдi. Соңында
Айзада жортып келедi. Бұл тамға жақындай бергенде, Айзада есiктi аша қойды.
Тоқшылық Әбдудi iшке ап кiрiп, ауызүйдегi төсекке жатқыза салды. Әбду сол кезде
барып ұйқысынан оянып, көзiн ашты. Сосын жан-жағына алаңдай қарап:
— Бұ кiм, әй?! — дедi. Тоқшылықты көрiп, өз-өзiнен ыржия күлiп: — Түнде кеш
жатып ем. Не десең де ұйқым қанып қапты, — деп аузын кере ашып есiнедi.
Соны көрiп, Тоқшылық не дерiн бiлмедi. Сосын сыртқа қарай ата жөнелдi. Қасында
Аязада емпелеңдеп келедi:
— Өй, шiрiк, ұйқым қанып қапты дейдi ғой. Ұйықтайтын жердi тапқан екен. Мен
болмағанда ғой, ол оңбаған қара шыбынға таланып, жата беретiн едi.
Соны естiп, Тоқшылық күлiп жiбердi. Содан кейiн кеңсе жаққа қарай дедектей
жөнелген Айзадаға сықақтай қарады да, үйiне келдi.
Мән-жайды жаңа бiлген шешесi кейiп жатыр:
— О несi-ай, таң атпай елдi үркiтiп... Ұйықтап қалды деген не сұмдық...
Тоқшылық шаршағанын ендi бiлiп, азырақ демалып алмақ болды. Бұрынғы жұмысы
айналайын екен. Мына шоферлығы тым мазасыз. Бiресе ауданға, бiресе егiс басына
күн-түн демей шапқылайды да жүредi. Кеше де түн ортасы ауа келдi. Бүгiн директор
түске таман Жықпыл жағына барамыз деген. Ол аяғын созып, шынтақтап жатып,