Упрощенная HTML-версия
Шаншар хан iшi пысып, саят құрайын деп, қасына нөкерлерiн ертiп, аңға шығыпты.
Былай ұзап шыққасын қараса, — қолындағы сұңқарының томағасы үйде ұмыт
қалыпты. Ол дереу бас уәзiрiн томағаға жұмсайды. Ханның әйелi ай десе аузы бар, күн
десе көзi бар асқан сұлу екен. Уәзiр кеп, ақ орданың сыртынан хабарласып, томағаны
алып бер, дейдi. Сол кезде қолына томағаны алып, iштен әйел шыға келгенде, уәзiр
оның сұлулығына қайран қап, табан астында талып түседi. Ет пiсiрiмдей уақыт ол
жансыз жатады. Содан кейiн есi кiрiп, томағаны алып, ханға келедi. Оның кешiккенiнен
күдiктенген Шаншар хан қайтып кеп, болған жағдайды бiлiп, ашуланып, сұлу әйелiнiң
шашын тұлдап, жұрт алдында масқаралайды. Сол кезде қыз әкесi Қарабура әулие
Түркiстанда тұрады екен. Ол сол күнi болған жәйдi түсiнде көредi. Сол түнi әулие ханға
ұйықтап жатқанында аян бередi. Ол: «Егер қызым кiнәсыз болса, ертеңiне қос бұрымы
қайтадан өсiп шығады. Сосын сенiң шәһарыңды жылан сорады», — дейдi. Ертеңiне хан
қараса, шынында да, әйелдiң ұзын екi бұрымы қайтадан есiп шыққан екен. Сүйтiп,
Шаншар хан әулиенiң қарғысына ұшырап, дүниядан ұрпақсыз өтiптi. Ал гүлденiп
тұрған шәһарын жылан сорыпты. Ел одан бет-бетiне қашып, көшiп кетiптi. Сүйтiп,
мына қала қаңырап қалыпты.
— Қызық екен, — дедi Бәйдеш қабағын сәл кере түсiп. — Әрине, бұл аңыз ғой. Бұл
қаланың қаңырауы тарихшылар басқаша себептен дейдi. Мына Сыр өз арнасын екi рет
өзгерткен қой. Соның салдарынан осы шәһарға құбыр арқылы су келмейтiн болған.
Сосын халық қамалда қалай өмiр сүрсiн? Шәһардың қаңырау себебi сол дейдi.
— О да болуы мүмкiн.
— Дегенмен маған жаңағы аңыз қызығырақ көрiнедi, — дедi Әбду қолын сiлтеп. —
Өткен замандарда әйелдер не деген таза болған, ә? Жаңағы Шаншар хан махаббаттың
қарғысына ұшырап...
— Махаббаттың? — дедi Елекеш оның сөзiн бөлiп.
— Иә.
Елекеш үнемедi. Түрi аздап құбылып кеткен сықылды.
Олар күн ұясына қона Есентайдағы егiс басына құлады. Машина қақала өскен қалың
күрiштiктiң арасымен шайқалақтап, ақырын жүрiп келедi. Алда отырған Елекеш
атыздарға жiтi қарап қояды. Белуарынан суға малшынған салы күннiң жалқын
сәулесiне шомылып, бiр түрлi қызғыш тарта көрiнедi. Бәйдеш соған сүйсiне көз сап:
— Әй, мынау деген нағыз миллиард қой! — дедi.
— Айтпа.
Қараүйге түскен қонақтар шайланып болғасын, карта ойнамақ болды. Картаға жаны
қас Мылтықбай қолын бiр сiлтеп, сыртқа шығып кеттi. Преферансқа төртiншi кiсi
табылмағасын, үшеуi қолқалап, Тоқшылықты көндiрдi. Тоқшылық карта ойынын аздап
ғана бiлетiн. Амалсыз көндi. Әбду добалдай бас бармағы маймиып, тышкан аулаған
мысықша сыбысын бiлдiрместен карта таратты. Әркiм өз қолын қарай бастады.
Тоқшылық да қарады. Бiрден жетi ойын келген екен. Тоқшылық қалауын айтты.
Елекеш те ойнайтын ыңғай бiлдiрдi. Екеуi таласа-таласа келiп, жетi ойынның үстiне
шығып кеттi. Шамасы, Елекештiң қолында жетi қарға болса керек. Тоқшылық әрiрек
шапқасын, қабағын түйiп, картасына кайта бiр қарап, тағы да тәуекелге бел буды.
Тоқшылық қалыспады. Елекеш ендi ойланбастан ойынды бұған бере салды. Тоқшылық
осыншама таласып, қолы әзер жеткен жердегi екi картаны ала сап, қарны ашып қалды.
Соншама дәметiп, нар тәуекелге басқандағы үмiтi ақталмай, екi картаны жерге тастай
салды. Қызды-қыздымен асыра сiлтеп алған екен. Амалсыздан жетi ойын дедi. Жүрiс
Елекештен болатын. Ол мұны ұтылап қумақ болды. Әуелi екi тұзды қатар жүрiп, екi рет
алды. Сосын жаман жетiлiк картаны жүрiп тастады. Тоқшылық бұл құйтұрқы жүрiстiң
астарын ойлап, аз-кем кiдiрдi. Аңғаруынша, Бәйдеште жанында жаман тоғыздығы бар
қороль болуға тиiс. Мынаны тұзбен басса, серiгiн тастаған қороль келесi жолы үлкен
боп шыға келедi. Егер тұздың орнына даманы басса, ол қорольмен бәрi бiр басып
алады. Нағыз қайда қашсаң да, қорқыттың көрi. Әлде Елекеш бөтен жүрiс таппай, мына