Упрощенная HTML-версия
сәл-пәл iркiлдi. Көз алдына Күлжамаштың iркiлдеген бұғағы, мына диуал келiп, iштей
тiксiнiп қалды. Сонда да амалсыздан iшке кiре бердi.
31
Соңғы кездерi Мылтықбай артық сөзден тиылып, екi күннiң бiрiнде қолынан
тастамайтын кiтапқа мойын бұрмай, нехош мiнез ашты. Таңертең өмiрi iстемеген әдетiн
iстеп, бөксесi бұлтаңдап, керiлiп созылады. Таза ауада сейiлдеп иiлiп-бүгiлiп қан
таратады. Сосын шайын асықпай iшiп боп, үстiне жау киiмiн киiп, мектепке тартады.
Биыл мектеп үйiн жаңа оқу жылына жақсы дайындайық деп шәпеш Жиени ерте
бастан қамданған едi. Демалыстағы мұғалiмдердi шақырып ап, жөндеу жұмысына ат
салысыңдар деген. Мұның бәрi баяғыдан берi жұрттың етi үйренiп кеткен шаруа.
Бұндайда бiрiншi шақырылатын Мылтықбай екенi де белгiлi. Жылда жұрт
Мылтықбайға қарап, бiр мырс етiп, өз жұмысымен боп кететiн. Iс арасында темекi
шегетiн тұстары кейбiр қылжақбастар: «Кәне, Зеңбiрекбайдың лекциясын тыңдайық»,
— деп, мұның шабына ши жүгiртiп, неше түрлi құйтырқы сұрау берiп, қиқылдатып
қоятын. Биыл оның бiрi де жоқ. Мылтықбай мектепке алғаш шақырылған күнi терiсi
тарылып, тас-талқан болды. Жұтқыншағы бұлтылдап, кеңiрдегi қызарып, Жиениге
жетiп барды. Шәпеш директорды түтiп жердей боп:
— Осы сiз неге менi бiрiншi шақырасыз, а? Немене менен басқа кiсi құрып қалды
ма? — дедi өжеңдеп.
Шәпеш Жиени саспады. Екi бетi помидорша қып-қызыл боп тұрып:
— Ау, үйтсек, сен активиссiң. Сенi шақырмағанда ендi кiмдi шақырам? — дедi.
— Жоқ, бүгiннен бастап менi бұлай мазақтағандарыңды қойыңдар! — деп, үстелдi
жұдырығымен бiр қойып, есiктi лақтыра жауып шығып кеткен.
Бұл жұртты таңғалдыра бастады. Бiреулер: «Мына байғұсқа бiрдеме көрiнейiн деген
бе?» — десе, екiншi бiреулер: «Бұған ес енейiн деген шығар», — дестi. Үшiншiлерi:
«Қасқа, артық сағаттан қағылып, құр айлыққа таңылатын болды-ау!» — деп
күңкiлдестi.
Күйеуiнiң жорға ашқаны Патшайымды да таңғалдырды.
Әрi-берiден соң өзiне Мылтықбайдың өзi де таңғалды. Бiрде өзiне көлденеңнен көз
сап көрiп едi, — төбе шашы тiк тұрды. Бақса, мұның жүрiс-тұрысы да, жұртпен қарым-
қатынасы да, сөйлер сөзi де сөкет екен. Елдiң өзiне күлетiн ретi бар сияқты. Бұл жұмыс
iстеген кезде, шыр етiп туған бала бүгiнде шаш қойып, атқа мiнуге жарады. Бұның
баяғы сол қалпы. Үстiнен қысы-жазы сұр қостюм түспейдi. Жаз болса, аяғына киетiнi
өкшесi жемiрiлген сары туфли. Иығына iлетiнi — бiр-екi көйлек. Мойнына тағатыны
өндiршегiне жақындата тоқпақтай қып байлаған баяғы сұр галстук. Қолтығына
қысатыны iшi қабысқан сұр папка. Соны көрiп, жұрттың мүсiркейтiнi айтпай-ақ белгiлi.
Мылтықбай жағасын ұстады. «Нағыз далаңбай екенмiн ғой», — дедi.
Бүгiн Мылтықбайды көрiп, елдiң көзi ұясынан быттиып шығып кеттi. Мылтықбай
ұзын шашын қысқартып алдырып, бiр шекесiне жыға тарапты. Үстiне кигенi неше
түрлi ағылшынша жазуға толы шолақ жең ақ көйлек. Бұтына кигенi жайынның
терiсiндей бұдыры көп техас шалбар. Басында етегi делдиген ши қалпақ. Аяғында
табаны бiр қарыс келетiн туфли. Мылтықбай аяғын қаздаңдай басып, жанынан өте бере
оң қолын жоғары көтерiп:
— Сәлем! — дедi.
Әшейiнде езуiне ие бола алмай қалатын ел онымен бас изесiп амандасты. Осы кезде
iштен Жиени шыға келдi. Мұны көрiп, көзi тостағандай боп кеттi. Мылтықбай оған
назар аудармастан:
— Жәке, бүгiн жұмысқа шыға алмаймын, үйге қонақ шақыратын едiм, — дедi.
— Онда тез қараңды құрт, — дедi Жиени.