Упрощенная HTML-версия
Машина Қаласбайдың үйiне кеп тоқтады. Үйдiң алды бау-бақша екен. Бiр-екi кiсi
жапырласып мұнымен амандасып жатты. Ыстықтап келген бұл тез жуына сап, iшке
ендi. Терезесiн көлеңкелеп тастаған там iшi салқын екен. Ортада кең дастархан жаюлы
жатыр. Қаласбайдың әйелi зыр жүгiрiп, тездетiп шай әкелдi. Бәйдеш, Қаласбай және
бiр-екi кiсi дастархан жанына кеп, жерге отырды. Қысқаша амандық-саулықтан соң,
әлгi кiсiлер өздерiн таныстырып шықты. Олар осы совхоздың қызметкерлерi екен. Шай
үстiнде шаруашылық жайлы алым-берiм сөз болды. Қаласбай жаңа ғана Бәйдештен
естiген әңгiмесiн өзгеше етiп, түрлентiп айтып шықты. Басқалары мырс-мырс күлiстi.
Бәйдеш мына отырыстың салқын екенiн сезiп, қоңырая бердi Есiне қай-қайдағы түстi.
Содан ана жылы комсомолдың жолдамасы бойынша шетелге турист ретiнде барған
сапары түстi. Онда бұл сапарында Сирияда болып қайтқан едi. Сол жолы бұл у-шудан
басы қатып жүрiп, әл-Фәрабидiң қабiрiне барып, зиярат етермiн дегенiн ұмытып
кетiптi. Ол ойы самолеттiң басқышына аяқ сала бергенiнде есiне түстi. Қап, деп, өкiндi.
Бiрақ кеш. Жолда алып самолеттiң iшiнде келе жатып, ендi жол түссе, ұлы ойшылдың
қабiрiне, басқа шаруаның бәрiн жиып қойып, ең алдымен барармын-ау деген. Бiрақ
содан берi бес-алты жыл өтiп кеттi. Бәйдеш Сирияға бара алмады. Ендi сол есiне түсiп,
өз-өзiнен шөге түстi. Соны байқап, Қаласбай әйелiне қарап:
—Шәйiңдi қоюлап құйсайшы, — дедi.
Бәйдеш ұйқыдан тұрғандай боп селт ете қалды:
— Рахмет. Осы болады.
— Жол деген кiсiнi шаршатады. Былай...
— Жоқ, ол емес. Есiме араб елдерiне барғаным түсiп...
— Ау, ол деген… бiзге таңсық қой. «Мың бiр түндi» оқығанымыз болмаса, ол елдiң
басқа жағдайын бiле бермеймiз, — дедi Қаласбай күлiмсiреп.
Бәйдеш сол арада серпiлiп, араб жұрты жайлы ұзақ әңгiменi бастап жiбердi.
3
Әбду кешке жақын Майнақты дүкен жанында ұстап ап:
— Бала, қыз көрiп қайтуға қалайсың? — дедi түйеден түскендей дүңк еткiзiп.
— Қаяқтың қызы? — Майнақ ыржиды.
— Қаяғы нес? Көзiңдi ашып қарамайсың ба? Кәзiр не көп, — осы ауылда байға
тисем деп ынтығып отқан қыз көп. Соның бiреуiн көремiз де.
— Сонда о кiм?
— Өй, сенiң кiм-сiмдегi диалаң қанша? Көп сөздi қой да, соңымнан ер.
— Кiм ол сонда? Соншама құпия ма?
Әбду ойланып қалды. Қабағын түйiп тұрып, бiр көзiн қисайта сығырайтып, әлдененi
есiне алды да, iзiнше шұғыл жадырады.
— Бала, таптым, менiң балдызымды бiлесiң бе? Кәне, соны көрiп қайтайық.
— Мәке, Қадишаға жасағаныңыздай боп жүрмесiн.
— Бала, сен сөздi үйтiп бұзба, — деп, Әбду үш аяқты мотоциклiнiң жанына аяғын
ордаңдай басып барып, кiлтiн салды. Сосын оның үстiне мiнiп, Майнаққа иегiмен
отырар жерiн нұсқады. Майнақ жайғасқасын, Әбду тырылдағын зыңқыта жөнелдi.
Кеңтүптен ұзап шыққасын барып: — Бала, сипағанды сиыр бiлмес деген. Жаңа сөздi
бүлдiре жаздадың ғой, — дедi.
— Әбеке, былай… тiлге келiп қалғасын...
— Тiлге де тұсау салған жаман емес.
Әбду мотоциклдың жүрiсiн үдете түстi. Оның қыжыртып отырғаны осыдан он
шақты жыл бұрын болған уақиға едi. Ол кезде Әбду Байқожадағы бастауыш мектепте
мұғалiм боп iстейтiн. Бар сабақты бiр өзi бередi. Өзi би, өзi қожа. Бiрде Мылтықбай
екеуi Жосалыдан автобусқа мiнiп, ауылға қайтты. Күн суық. Нағыз сақылдаған сары