Упрощенная HTML-версия
— Өй, сен де бiр, — деп Нұрсұлу бұртаңдады. Орнынан тұрып көрпенi сандық
үстiне жинап жатып: — Сен қарындасыңның қай бiр сырын бiлiп болып ең? Немене
осы үйге жiгiттер бекерден-бекер келгiштеп жүр дейсiң бе? Кеуiлi жарасқасын, кеткен
де, — дедi.
Әзберген үнсiз. Ол да қызының күтпеген жерден тәуекелге бел буғанына таңғалып,
сирек сақалының ұшын тiстелеп отыр.
Кәмпит не iстерiн бiлмей, Нұрсұлудың жүзiне барлай қарады. Ана кеуiлi бiрден-ақ
оның осы араға қатысы жоғын байқады. Тағы да әкiреңдей берген Қанатқа:
— Әй, жазығы жоқ қатынға қоқаңдап нең бар? Қой түге! Ол бес жасар бала емес қой.
Кеуiлi қалағасын, кеткен де, — дедi.
Сол арада Әзберген шыдамай:
— Ойбай-ау, кеуiлi қалайтындай ол бiр әкiм болса едi. Қайдағы бiреу. Жоқ, осы
арада азғырған бiреу бар, — дедi.
Кәмпит мырс ете қап:
— Адамның адамнан артығы жоқ. Тұз-дәм бұйырғасын барған да, — деп, өз
кеуiлiнде жатқан бiр дығын сездiрiп өттi. Оның бұл ойы өмiрi тием деген ойым жоқ
сенiмен де түтiн түтесiп, балалы-шағалы болып отырмын ғой дегендiгi едi.
Соны түсiнiп, Әзберген қыбыжықтап:
— Сен ыңғи соныңа басасың. Бай-құлықтың қызы екенiңдi өмiрi бiр ұмытпайсың, —
дедi.
— Бай-құлақ боп менiң әкем iжкiмнiң алдындағы асын тартып iшкен жоқ. Жиса —
өз малы.
— Өз малы? — деп, Әзберген оны кекеттi. — Қайдағы өз малы? Ол деген... кедей
тапты қанап, жиған арам дәулетi ғой.
— Айтқан екенсiң! Немене менiң әкем бiреудiң малын барымталап тартып алды ма?
Ол деген бiр басты екеу қып, жарғақ құлағы жастыққа тимей жүрiп, малын өсiрдi.
Сүйтiп дәулеттi болды. Оны немене, қорасына бiр тышқақ лақ байланса, сойып жейiн
деп, пышағын қайрап отыратын сен деймiсiң?
— Өйдөйт! Сүйткен әкеңдi кеше үптеп...
— Үптегенмен оңған жерiң қайсы? Көн тулағың көтiңе қатып, әлi жүрсiң, — дедi
Кәмпит алғаш рет кеулiндегi тас болып қатып жатқан ренiшiн сыртқа шығарып. —
Бәндә құдай құрамағанды бiр-бiрiнен көредi. Қыдыр айналған байларды қанша таласаң
да, ол артынан көп өтпей-ақ бұрынғы дәулетiн жиып алады. Аузы дуасыз, iсiнде береке
жоқ сен сияқтылар ғана ала өкпе боп жүргенi, — деп, Кәмпит иiрiп отырған ұршығын
қоя сап, шалына тура қарады.
Мұндайда өзеуреп кететiн Әзбергеннiң қашанғы әдетi. Орнынан атып тұра кеп,
сирек сақалы шошаңдап, ауыздыға сөз бермейдi. Қолын оңды-солды сiлтелеп, баяғы бiр
белсендi боп жүрген кездегi машығына басып, кеудесiн ұрғылап, көздерi
шапыраштанып сала бередi. Осы кәзiрде де ол құйрығымен бiр ысырылып қойып,
қолақпандай жұдырығымен кеудесiн бiр соғып:
— Әй, әй, сен не осы құлқын сәрiден қылқылдап? Немене қыз тапқан жаңғыз
сенбiсiң? Қызы кетiп жатқан сен ғана ма? О несi түге? — деп, бiр қойды.
— Мен емес. Сөздiң ретi келiп жатқасын, айтып отырмын.
— Не ретi? Бай-құлықтың қызы екенiң өтiрiк пе? Батырақ, кедей-жалшыны
қанағандарың өтiрiк пе? Кәне, айтшы, а?
— Бiреу кем, бiреу артық жаралатын баяғыдан келе жатқан нәсте емес пе? Құдай
бәндәсына ақылды да бiрдей етiп бере бермейдi. Дәулет те сондай.
— Паһ, шiркiн, айтқан екенсiң. Ойбай-ау, сол дәулеттi кезiнде бай-құлақтар алдап-
сулап, кедейлерден тартып алса, оның несi әдiлдiк? Бiз соны жөндедiк.
— Жарайды, жөндедiң. Сонда саған не шыр бiттi?
—Шыр бiткенi осы емес пе? Бала-шағам бар, үстiмде үйiм бар.
— Бала-шағаңның анасы бай-құлақтың қызы. Үстiңдегi қараүй де төркiнiмдiкi.