Упрощенная HTML-версия
Елекештiң маңдайынан мұздай тер саулап қоя бердi. Тиыш кеуiлi әлем-тапырық
болды да кетiп тұрып:
— Жақсы, — дедi.
Елекеш трубканы орнына қоя бере кiлт тоқтады. Есiне Тоқшылық түстi. Iштей осы
қайсар жiгiттi өзiне өштестiрiп алғанына өкiндi. Неде болса оны салыға салып қойып,
орақ аяқталғанша ұстап тұру керек едi. Ендi бәрi кеш. Ол әрi ойлап, берi ойлап, неде
болса алған беттен таймағанды жөн көрдi. Бұл қаршадай баланың аяғына жығылып
жатса, мұның былайғы ел-жұрт алдындағы не абырайынан не қалмақ? Ол тездетiп iске
кiрiстi. Ол әуелi ауызбiрлiк жағын пiсiрiп алмақ боп, дереу Құлбаев пен Әбдудi
шақырып ап, биылғы мiндеттеме жайында бiр қыдыру сөз қылды. Әбду мұны бiрден
қоштап шыға келдi. Құлбаев болса, ақ сұр жүзi жылымай, сәл жымиып:
— Әбiрей ортақ қой, бәрiне тiлектеспiз, — дедi де қойды.
Соны естiп тұрып, Елекеш оған алғаш рет аңтарыла қарады. Сосын сырын
алдырмай, сөздi аяқтады да, Әбдудi егiс басына жөнелтiп сап, сыртқа шықты. Сол арада
секретарь келiншек бұған әлдеқандай хатты әкеп бердi. Iшiн ашып қараса, аудандағы
газет редакциясынан келiптi. Олар Тоқшылықтың жазған мақаласын бұның өзiне
тексеруге жiберiптi. Оны оқып шыға сала, Елекештiң жыны қозды. Дереу айдап
отырып, Досбергенге барды. Шалдың кеуiлiн сұрағасын, өз ренiшiн айтты.
— Ақсақал, — дедi ол сабырын шашпастан, — осы бiздi құдай айырмаса, адам
айырмайтын кiсiлермiз. Қатар отырған елмiз. Сүйте тұра бөлiнетiнiмiз жаман. Ала
қойды бөле қырыққан жүнге жарымайды деген. Мына балаңыз ағасының ашу үстiнде
айта салған бiр ауыз сөзiн шам тұтып, арыз жазыпты. Ақсақал өзiңiз айтыңызшы, осы
дұрыс па?
Досберген қарт жүзiн шаққа дегенде берi бұрып, қажыған көзiн бұған тастады.
— Қарағым, — дедi ол әлсiз дауыспен, — айтқаныңның бәрi орынды. Елдiң аузы бiр
болғанға не жетсiн. Бiрақ сол сөздi пиғылы жаман кiсiлер көп айта ма деп қорқам. —
Ол күрсiндi. — Сонда маған не дейсiң?
— Тоқшылық жазған арызын қайтып алсын.
— Жарайды, айтып көрейiн.
Елекеш кеңсеге келдi. Түс әлетiнде машинасына мiнiп, Есентайдың бойын қайтадан
аралап шықты. Жол бойы мына лап ете қалған өрттi қалай сәндiру жайын ойлады.
Қалтасындағы хатты қайта оқып шығып, Тоқшылыққа тағы да жыны келдi. Бiр сәт оны
анада шопырлықтан шығарғанына, Балғынбайдың жанына қосып жібергенiне өкiндi.
Сөз жоқ, Жықпылдағы егiндi сонда жүрiп көрдi. Ендi мұның үлкен басын исе де, мына
лапылдап, өзiне қарай айдаһарша жылжып келе жатқан алапат өрттi өшiрiп тастау
жағын ойластырғаны жөн. Ол бар жағдайды шотқа қағып-қағып жiберiп,
Балғынбайдың бригадасына келдi. Жолшыбай Тоқшылықты көрiп, екi оқты боп тұрып,
қолын сәл көтере берiп, iркiлiп қалды. Сосын Майнаққа қарап тоқта дегендей иек
қақты. Машина тоқтағасын, ол жерге түсiп, Тоқшылықты шақырып алды. Қара торы
өңi күреңiтiп кеткен жiгiт аузының ұшымен сәлем мезiретiн жасаған болды.
Елекеш өтiрiк күлдi:
— Бала, қалай, құс көп пе?
— Аз, — дедi Тоқшылық селқос.
— Сен өзiң берi келшi, — деп Елекеш ендi оның арқасына қолын салып, оны
өздерiне аузы аңқая қарап тұрған Майнақтан аулақ жерге қарай алып жүрдi. — Бала,
тым қызба екенсiң. Ағаңның ашу үстiнде айта салған бiр ауыз сөзiн көтере алмай, бұ
нағылғаның? Ел басқарғасын, кейде жұрт көзiнше жорта айқайлайсың. Үйтпесең
болмайды. — Ол қабағын шытты. — Келер жылы жолдама берiп, өзiңдi оқуға жiберсем
бе деп жүр едiм. Ендi кеп... — Ол қалтасынан хатты шығарды. — Мынауың не?
— Бұ қалай? — Тоқшылық қатты таңғалды. Сосын кешелерi өзi жазған мақаланың
Елекештiң қолынан көрiп, самсоз бола қалды.