Упрощенная HTML-версия
бердi. Тоқшылықтың өрт сөндiргендей қап-қара түрi елестеген сайын өз-өзiнен
шошынып, қорыққандай болады. Тынысы бiр түрлi тарылғандай. Үстiне жамылған
түйе жүн көрпенiң салмағы мүлдем ауырлай түскендей. Сүйтiп жатқанында алты айлық
шарана әлденеден секем алғандай бiр уыс боп жиырыла қалды. Жанын көзiне көрсете
қатты қозғалып, оң бүйiрiн тесiп жiберетiндей жұлқына қимылдады. Сосын бiр-екi рет
тепсiнiп барып, ақырын жыбыр-жыбыр етiп, тиыш тапты. Набат көзiнен ерiксiз ытып
кеткен жасын сүрттi. Iшiн алақанымен жәйiмен сипап қойды. Iзiнше кеуiлi әлденеге
алабұрта жөнелдi. Көз алдына Тоқшылық келдi. Осы жiгiттi құлай сүймесе де, ағеден
тура мiнезi үшiн iшiнен сыйлайтынын бiлдi. Өзi де қызық жiгiт. Бiреуге қылаудай
арамдығы жоқ. Адал тұсқа лас аяқтың салған iзiн бiлсе, қолын төбесiне қойып безiп
кетедi. Анада да мұның Елекешпен ел көзiнен жасырып жылынып жүрген құпия оты
барын сезе қап, бiрден iргесiн жалаңаштап кеттi. Әуелгiде қосылайық деген тiлегiн
қайтып айтпай қойды. Бұл абыройсыздыққа ұшырап, не iстерiн бiлмеген Набатқа өзiн
мазақтағандай боп көрiндi. Содан қызға тән сақтықпен Елекештiң тамырын баса
отырып, оны шопырлықтан қудырып, күрiшке шығарғанды. Ондағы ойы қайсар жiгiттi
көз алдында көлбеңдеп жүрiп табалау болатын. Бiрақ онысы өзiне сор боп жабысты.
Жықпыл жайын бiлген Тоқшылық төтесiнен басып кеттi. Набат ендi мәмiлеге келудiң
ретi жоқтығын сездi. Сосын неде болса Тоқшылықты ел көзiне жеккөрiнiштi етуге
тырысты. Сонысын орындап шықты да. Бiрақ iш жағында әлi қасаң тарта қоймаған ар-
ұят өзiнiң надұрыстығын, абыройын қорғаймын деп қиянат жасап отырғанын сездiрiп,
мазалай бердi. Набат оны қанша сөндiрiп, тапап тастаймын десе де, болар емес. Кәзiрде
де сол дауыс қайта оянып, берекесiн қашырып жатыр. Ұйқы келер емес. Тас қараңғы
үйде шаңыраққа қарап жатып, басынан өткен жағдайды қайта бiр тексерiп өттi.
Барлығын сараптай келе, оңаша бiр ойға шомды. «Сонда тапқан пайдам не?» — дедi
өзiне-өзi. Шынында да, елден ерекше жұлқынып шығып, қиратып тастаған тауы қайсы?
Әлде өмiрдiң құпиясын өз тұстастарына қарағанда ертерек бiлгендiгi ме! Сонда не бiлiп
жарытты? Оның аяғы мынадай абыройсыздыққа ұшырады. Ептеп-септеп Майнақтың
басын айналдырып ап, абыройы төгiлер тұстан құтылып шықты. Бiрақ оны Майнақ
бiлмейдi дейсiң бе? Мына ел-жұрт құлақтанбай отыр деймiсiң? Ар-ұят қайда?
Жарайды, оны қойшы. Бұл арадағы мәселе кейiн Майнақпен оңышып кету, кетпеуiнде.
Набат онымен бiрге өмiр сүре берейiн десе, жiгiт жасық. Ондайды ертең кiм көрiнген
иге салған терiдей илей бередi. Оған дейiн бала еспей ме? Олар ер жетпей ме? Сонда
ынжық әке кiмге тұлға боп қарық қылады? Кiмдi оқуға апарып түсiре алады? Сонда
тағы да Набат жүгiре ме? Ол кезде мұның бетiнiң ажары кiмге өте қояды? Набат осыны
ойлаған сайын қатал бiр шешiмге келiп қалады. Кейде бәрiн де талақ қып, көз көрмес,
құлақ естiмес жаққа қарай кеткiсi келедi. Бiрақ Елекештi қимайды. Кейде оның
әйелiнен неге ажыраса алмағанын ойлап, басы қатады. Кәзiрде де соны ойлады.
Шынында да, егер ол мұны өлiп-өшiп сүйер болса, неге Күлжамашпен ажырасып
тынбайды? Әлде қызметiнен айрылып қалам деп қорқа ма? Тәйiрi, ер жiгiтке сол да сөз
боп па? Тоқта! Қызмет? Өткенде мұны Майнаққа тұрмысқа шыға бер деп азғырғанда
осы жайын өзi шет жағалап айтпап па едi? Иә, айтқан. Сонда мұның сыры неде? Әлде
ол бастағы уәдесiн ұмытып кеттi ме? Егер ұмытпаса, осы кезге дейiн бiр ретiн келтiрер
едi ғой. Жоқ, ол жасаған жоқ. Сонда... сонда... Елекеш мұны Майнақпен қосақтай сап,
өз қылмысының iзiн жасырған боп шықты. Айтқанына көнбеген Тоқшылықтың iзiне
шырақ алып түстi. Сүйткен адам ендi саған мойнын бұра қоймайды. Бiрақ оның анада
Майнақты болмайтын бiр шаруаға жұмсап жiберiп, түн iшiнде көрпесiн ашқаны несi?
Әлде мазақ қылғаны ма? Набаттың зәресi ұшып кеттi. Көзiн бақырайтып, кең ашып
алды. Апырмай, ә?! Шынымен, солай ғой. Шынымен, менi мазақ қылғаны ғой. Сонда
менiң кiм болғаным? Бұл, түптеп келгенде, өмiрдiң сырын бiлдiм деп жүрiп бiлмегенiм
ғой. Оны жөндеуге ендi кеш. Ендi мың жерден қақсасақ да, баяғы бұлаңдап ескен қыз
дәуренi басына қайтып келмейдi. Набат өз-өзiнен көзiне құйылып келе жатқан ыссы
жастың жылымши ағып, ернiне тигенiн сездi. Оның сортаң дәмiн жұтып, дем