Упрощенная HTML-версия
— Шағынсаң, кәзiр бар. Сен сияқты жұмыс iстей алмайтындардың маған керегi жоқ,
— дедi де, гараж меңгерушiсi Санибектi шақырып алды. — Сен мына комбайндарға
бас-көз бол. Жарты ай мерзiм берем. Сол уақыт iшiнде техника сақадай сай болмаса,
маған ренжiме! — Сосын Елекеш бас инженерге бұрылды. — Ал сен iстей алмайды
екенсiң, дабай, басқа қолайлы орын қарастыр!
Директор содан шығып прорабқа барды. Осы бармақтай қара кiсi iскер-ақ.
Қарауындағы кiсiлерге тыным тапқызбайды. Жұмысшыларды ығытын тауып жұмсап,
аз ғана жылдың iшiнде совхоз орталығын ақ шаңқан ордаға айналдырып та жiбердi.
Биыл күрiш егетiн бөлiмшелерге барып, төрт-бес үйдiң қабырғасын тұрғызып та
тастады. Өзi кешегi соғысқа қатысқан. Шiркiн, осындай бiр-екi адамым болса,
шаруашылықты дөңгелетiп жiберер ек, деп ойлады да, Елекеш биыл осы қара кiсiнiң
пенсияға шықсам ба деп қыңқылдап жүргенiн есiне алды. Бұдан Құлбаев та хабардар
болса керек, жаңадан оқу бiтiрiп келген бiр жiгiттi соның орнына тыққыштап жүр.
Елекеш қара кiсiнiң жүзiне ойлана қарады. Шамасы, прораб жұмысынан абыроймен
шығып, қолаба-қоржынын арқалап, iшкi жаққа көшпек. Былтырдың өзiнде осы
совхоздан елуге тарта кiсi Төретам жағына қоныс аударды. Совхоздың бұрынғы
директоры қисық ауыз Ерболов Шүреннiң тұсында екi жүздей отбасы бет-бетiне
ыдырап кеткен екен. Оның себебi бар. Шүренi түспегiр талан-таражға ұшырап,
мемлекеттiң мойнына мiнiп қалған совхозды өрге бастырудың орнына, келе
жұмысшыларға қырғидай тиедi. Кадрларды өз қалауынша ауыстырады. Ең жаманы,
жақыны десе iшкен асын жерге қоятын тыраш неме туып-өскен аулынан кiсi шақырып,
жаңа совхоздағы майлы орындарға орналастырып, iргесiн бекем қымтап тастамақ
болады. Әлгi бас инженер соның тұсында келген. Бұған наразы болған елдiң тоз-тозы
шығады. Сонда өз қолынан талай директорды өткерген прорабтың Ерболов Шүренге
айтқан бiр ауыз сөзi дария табанын жайлаған жалпақ елге жайылып кеткен. Ерболов
директор боп бекiп келген күнi шаруашылықпен таныспақ болады. Ол бiр топ кiсiмен
комбайндарды көрiп жүрсе, аздап қызыңқырап алған осы прораб Шүренге көз қиығын
да салмастан, алдын кесiп өте шығады. Шадыр Шүрен шыдамай: «Шақыр ананы!» —
дейдi. Бiр жiгiт прорабты шақырып келедi. Ерболов оған әй-шәй жоқ бiрден: «Неге арақ
iшiп, мас болып жүрсiң? Мен сенi жұмыстан қуам!» — деп ақырады. Сонда прораб:
«Әй, Ерболов, мен сендейлердiң талайын көргем. Күбi азынап келiп, қожырап
қайтатын. Сен де, жолдас Ерболов, ер болып келерсiң, әлi-ақ ез болып қайтарсың», —
дейдi. Сол жолы осы әңгiме ұшынып, ауданға жеткен. Ауыл шаруашылық
басқармасының бастығы прорабты жұмыстан босатам дегенде, аупартком хатшысы
араласып, оны бiр жолға орнында қалдырыпты. Содан көп өтпей, Шүрен басқа
қызметке ауысты. Оның орнына жiберiлгенде, Елекештiң аяғын аңдап басқан кiсiсi осы
қара прораб едi. Бертiн келе оның iскер екенiн бiлiп, оның арқасынан қаққан. Биыл
пенсияға шықсам дегенiнде көнбей, әлi қайратыңыз қайта қойған жоқ, бiр-жар жыл
аялдаңыз, деген. Ел арасында сыйлы мұндай кiсiден оп-оңай айрылып қалуды қолай
көрмеген. Сыйлы демекшi, осыдан бiрер жыл бұрын совхоздан көшiп кеткен кiсiлерге
сәлем айтып, прорабты жiберген. Әтеберлi азаматтың сөзiн жерге тастай алмады ма,
көп отбасы қайтадан көшiп келдi. Елекеш жергiлiктi халықтың ауанын байқап, кезiнде
Шүрен майлы орындарға қойып кеткен қызметкерлердi тегiске жуық босатқан. Тек
мына бас инженер мен агроном Құмайға ғана билiгi жүрмей қойды. Бұл Құмайды
пiлтабан Жалпақбайдың қолтықтан демейтiнiн бiледi. Сондықтан да оған батып ештеңе
демеген. Қайта оны басқа бiр жаққа қолпаштап, өсiрiп жiберсем деп жүр. Соған
қарамастан, Жалпақбай мұнымен қырбай. Бюро сайын мұның шаруашылығынан iлiк
табады да отырады. Ал, көршi совхоздың директоры Қаласбайдың табанын жерге
тигiзбейдi. Бiр жолы бұл Қаласбаймен әңгiмелесiп отырып, күрiштен қалайша көп өнiм
алып жүргенiн суыртпақтап сұрап көрген. Әуелгiде Қаласбай маңайына жолатпаған.
Кейiннен барып ашылды. Елекеш сонда ғана iшiн тартқан. Сол жолы ауылға келген
бойда басына басқаша бiр ой шапқан. Қарап отырса, осы совхозға келгелi бес-алты