Упрощенная HTML-версия
БIРIНШI ДӘПТЕР
1
Тоқшылықтың көзiнiң iлiккенi жаңа бiр әзiрде ғана едi. Таң азаннан қызыл ешектiң
құлақ жара ақырғанынан ұйқысы шайдай ашылып кеттi. Тоқшылықтың ерiнiп, көзiн
ашқысы келмедi. Соны күтiп тұрғандай қасақы ешек тағы да iшiн тарта қылғынып, ұзақ
ақырды. Тоқшылық көзiн қанша тарса жұмғанымен, ендi ұйқыдан маза қашқанын бiлдi
де, үстiнен шыт көрпенi серпiп тастап, орнынан тұрды. Бұ кезде әке-шешесi әлдеқашан
тұрып кеткен екен. Құлқын сәрiден тұрып, мал жайлап, қолдағы жаңғыз сиырды
табынға қосып келген әкесi шәй iшiп жатыр. Өзi сырқау. Соңғы бiр-екi жылдың
беделiнде арса-арса боп сүйегi қалған. Екi ұрты басқан бармақ iзi бiлiнер желi шыға
бастаған доптай шүңiрейiп тұр. Қасында шешесi қақшиып, шәй құйып отыр.
— Осы ешегi түспегiрдiң жағына да бiр тыным жоқ. Ақырып-ақырып, сенi ұйқыңнан
қалдырды-ау, — дедi шешесi ауыз үйге өте берген мұны көрiп.
— Өзiн мауыздап өлтiретiн екен, — дедi ызалы Тоқшылық.
— Тек әрi. Жануардың обалы бар емес пе? — Әкесi күңк еттi.
— Обал-сауабы бар болсын. Өздерi соңғы кезде жиi ақыратын боп кеттi қой.
Адамның құлығына iж маза жоқ. Осы шулығанның iшiнде қолың мүлдем iске
бармайды, — деп, шешесi таусыла сөйледi.
— Әй, қой. Сен де бiр осы. — Әкесi оны жақтырмай, кесесiн ұсынды. Сосын бұған
көзiнiң астымен қарады. — Түнде не бүлдiрiп қайттың?
— Iждеме де. — Тоқшылықтың есiне Отелло түстi.
— Не iждеме? Жаңа ғана...
Есiк сарт етiп ашылды. Iшке дедектеп Айзада кiрiп келдi.
— О көктiгiлгiрдiң ешегi! Өзiн құдай алмайды. Ыңғи сәурiк айғырша азынайды да
тұрады. Сонда о шiрiк... мәшiге шауып қарық қылатындай… Ана қу төсектi құшақтап
жатқан... — Айзада ернiн сылп еткiзiп, бетiн шымшыды. — Көтек, жаңғыз шешей ме
десем, қайнаға отыр екен қой. Сәлем бердiк-ау, — деп, ол дәнеме болмағандай қолын
алдына қусырып сәлем еттi.
— Көп жаса, — дедi әкесi жақтырмай.
Айзада оған назар аударған жоқ. Қолымен көйлегiнiң етегiн жайып жiберiп,
шешесiнiң жанына жалп ете қалды. Кесеге құйылған шәйдi бiр ұрттап, қабағын
кiржиттi:
—Шешей-ау, мынауың iнден шәй ме?
— Болса қайтесiң?
— Кәйтейiн, балаңа беретiн қызым жоқ. — Айзада берi қарай бiр ысырылып отырды.
— Шешей-ау, мына шәйдi қайдан алдың? Пойыздан дейсiз бе? Е, солай де. Иә, кеше
мен де ана Байқожаға барып, пойызға шыққанмын. Бiр өзбек пiрбәднектен шәй сұрап
едiм, пәшкесiн бар ғой, шешей-ау, саған өтiрiк маған шын, соламандай сексен тиын деп
қарап тұр. Мен оған ойбай-ау, мынауың отыз сегiз тиын емес пе, жары бағасын
қондырсаң, тақияңа тар келе ме деп ем. Өзi барып тұрған көлигән өзбек екен, тура...
Ойбай, аузыма құм! Қайнаға отыр екен ғой.
— Сосын нағылды? — дедi шешесi күлiп.
— Нағылсын. Өзi барып тұрған қағынған ит екен. Тура... Ойбай, мына бозымбайың...
нағып тұр?
Тоқшылық сонда барып селт еттi. Айзадаға аузы ашыла қарап қалғанын әбес көрiп,
ысылдап-пысылдап жуынды. Сүртiнiп болғасын, шәйға отырды.
— Бүгiн қандай кинә болады? — дедi Айзада жырқылдап.
— «Қыз Жiбек».