Упрощенная HTML-версия
мешiт көп. Ескiше оқып, өлең жазған шайырлар және көп. Олар сонау он жетiншi, он
сегiзiншi ғасырларда көп болған. Бiрақ оны бүгiнде бiлiп жатқан кiм бар?
— Ендi... бiрден үйдеп кiнә тағуға болмайды ғой, — дедi Әбду сәл күлiмсiреп. —
Халықтың ес жиғаны кеше ғана емес пе? Төңкерiстен кейiн қалқоздасу болды. Одан
соң соғыс басталып кеттi. Айналдырған елу жылың осымен өттi. Сондай кезде
бұрынғыңды қайдан есiңе ала қоясың. Балапан басына, тұрымтай тұсына деп...
— Кәзiр заман жақсы ғой. Тек соғысы болмаса жарар едi.
— Бәрiнен де соны айт.
— Кешегi соғыс бүгiнгiге қарағанда айналайын ғой. Ендi соғыс бола қалса, жер
бетiндегi адамзат түгел құрып кетедi. Тiрi қалғандары ауру-сырқаумен-ақ құриды.
— Соны ғалымдар айтып жатқан жоқ па?
— Айтқанмен, шетелде тыңдайтын құлақ табылмай отыр ғой.
— Осы, шетелде, сондай бастықсымақтардың неге айтқаны бола бередi, а? Соларды
халық неге бас ұрып тыңдайды, а? — дедi Мылтықбай кiжiнiп. — Ау, олар немене
халықтан ұлық па? Шетелде, бойы сорайған, тiлiн шайнаған ұзынсорай бiреу таққа мiне
қалса болды, қалған дос-жарандары мен туған-туысқандары қомпаңдап, атқа мiнедi.
Олар өз сыбайластарын көтерiп, штаттарына, бiздiңше облыс қой, иә, соған губер–
натор етiп қойып жатады. Олардың елдi басқара алатын, алмайтынымен жұмысы жоқ.
Бұл осы қашан тиылады, а? Әлде осылай боп кете бере ме?
— Оны қайдам... Мен... шетелдегi мұндай жағдай үшiн басымды қатырмайым, —
дедi Әбду ырқылдай күлiп.
Олар осы кезде қақпан құрылған жерге жақындап келген де едi. Тоқшылық машина
жанында қалды. Әбду мен Мылтықбай қақпандарын қарап кеттi. Бүгiн Мылтықбайдың
қақпанына семiз iрi теке түскен екен. Жоны астаудай, тықыр жүнi жылт-жылт етедi.
Текенi екеулеп жүрiп, шаққа жықты. Олжасы астына түскен Мылтықбай оның үстiне
қона түстi. Қақпанның қандыауызын жазбастан, киiктiң үш аяғын кендiр арқанмен
байлады да, текенiң басын құбылаға қаратты. Сосын қалтасынан шаппасын алып, оның
жүзiн ашып, текенiң тамағына тақай берiп едi, көзi оның көзiне түсiп кеттi. Сол екен,
Мылтықбай бiр түрлi болды. Ол орнынан тұра сап, анадай жерде кетiп бара жатқан
Әбдуге:
— Әй, Әбду, мынаны мауыздап бершi, — деп айғайлады.
— Өзiң ше?
— Өй, мен… былай…
— Жарайды.
Әбду қайтып келдi де, мұның қолынан шаппаны ала сап, текенiң алқымын орып кеп
жiбердi. Қарақошқыл қан шапшып атты. Мылтықбай ол жаққа қарамай, көзiн жұмып,
терiс айналып кеттi…
Бүгiн Әбдудiң қанжығасы майланды. Оның қақпанына бiр ешкi, екi теке түсiптi. Оны
сойып алғасын, олар машинамен айтақырда тұрып калған қақ жанына келдi. Бұларды
көрiп, су iшуге құлаған бiр топ киiк жалт бердi.
— Қой, ендi олар жоламайды, — деп, Әбду қолын бiр сiлтедi.
— Атсақ кәйтедi? — дедi Тоқшылық.
— Оқ жетпейдi. Бала, оқты босқа шығындамау керек. Баяғы жас кезiмiзде сол оқ
түспегiрiңдi бетiнiң кiрәскiсi барлардың бәрiне төгiп-шашамыз деп… ақыры ендi
омалып… — Ол жырқ-жырқ күлдi. — Бала, абайла. Кейiннен атарың болмаса, татарың
болмайды.
Олар нарттай болып қызарған күн кемiрiлген күлшедей боп, дiр-дiр еткен көкжиекке
бата бергенде, ауылға қайтты.