Упрощенная HTML-версия
дарияны оң ағыз, терiс ағыз, бәрi бiр толқын мен ағыстың барар жағы бiреу: ол —
бастау мен бiту. Бар сыры осы. Күн шықпақ бар да, — күн батпақ бар. Келу мен кету де
сондай. Қым-қуыт тiршiлiкте бәндә ғана соны ұмытып кетiп, өзi мiнген кемесiнiң
керiлген желкенiне, гулеп соққан жел екпiнiне, сыртқы даң-дұңға мәз болады. Кеме
табаны еркiн тiлген терең суды уысымда ұстап тұрмын деп ойлайды. Қашан кеме һарап
боп, терең су нәһан аранын ашпайынша, тобаға келмеймiз. Сондай сәтте ғана күн
сәулесi ойнақшыған әсем айдынның астында неше түрлi сұсты сурет ұшырасар қап-
кара терең қойнау барын бiр-ақ бiлемiз. «Менiң сонда... ол қойнауды бiлмегенiм бе?»
Досберген iркiлiп қалды. Үйiне келiп, галошын есiк жақта қалдырып, месiшең қалпы
төрге шықты да, салулы төсегiне кеп қисайды.
Кемпiрi жалпылдап жұр:
—Шал-ау, шәй iшесiң бе?
— Жоқ. —Шалдың даусы қатқыл шықты.
— Ашытпаға қалайсың?
— Iшпейiм.
— Жарайды, онда. — Кемпiрi iркiлiп қалды. — Шөлдемесең болды да. Деректiр
бәрiңдi қатты сыйлаған шығар?
— Айтпа, — деп, Досберген алғаш рет ащы мырс етiп, бағанадан берi иығында
жүрген шапанды алдамшы бiрдеме көргендей, бұрышқа қарай лақтырып жiбердi...
Терiс қарай аударылып түскен қатты шалдың нұры тозған жанарынан үзiлiп шыққан
бiр түйiр ыссы жас қыл-қыл иегiнiң астын қуалай, мөлдiрей сорғалап бара жатты.
23
Балғынбай ата сақалы аузына түскен шалдардың азғантай нәрсеге балаша алдана
қалғанына ыза болды. Басқаны қойып, қақ-соқты көп көрген ана Досбергенге не
жорық? Әлде мына өмiрдiң ащы-түщысын барынша көп татқан кiсiнiң қайраты қашқан
шағында босаңси басгағаны ма?
Ол үйiне кеп, қолтығына қысқан шапанды iрге жаққа тастай салды да, кетпенiн
алып, күрiштiктi аралап кеттi. Жырылған арықтардың құлықтарын бекiттi. Сол арада
есiне әлденеге анада Елекештiң айтқан сөзi түстi. Директор биыл мұны Набаттың
күрiштiгiмен қатар түқым шаштырған-ды. Кәзiр жайқалып ескен күрiштiң дән толы
сарғыш бастары бiр-бiрiмен бой таластыра жарыса шығып, екi бригада жерiнiң айырым
тұстарын көзден қалқалай қалған. Балғынбай содан-ақ кiп алды. Ол ойын растағандай,
анада Елекеш оңаша сөйлестi. Қара көлеңке кабинеттiң iшiнде бет-ажарын анық
байқатпай, жақын тартар сыңай көрсеттi:
— Өзiңiз бiлесiз, түтiп жүргенiмiз бiр жүн, — дедi Елекеш көзiнiң астымен сынай
қарап қойып. — Әбiрей бәрiмiзге ортақ. Шаруашылығымыз көп жылдан берi атаққа
шықпай қойды. Ендi соны... сiз боп, бiз боп... былай... — Ол сөзiнiң соңын жұтып
мүдiрдi.
— Иә. — Балғынбай аяғын тарта бастады.
— Ояғын өзiңiз түсiнесiз ғой. Мына мақталып жатқандардың жағдайын да бiлесiз.
— Әрине.
— Соны бiлсек, ендеше бiз неге ағайынгершiлiк жасамаймыз?
— Қарағым, сонда маған кәйт дейсiң? — дедi Балғынбай сөз аңғарын толық аңдай
алмай.
— Ол былай. — Елекеш күле қарады. — Ол үшiн... ортамыздан бiреудi көтеру керек.
Мәселен, сiздi сол орынға өз басым қуана ұсынар едiм. Бiрақ... сiздiң жасыңыз асқан.
Соны ойластыра келе, жастау бiреудi көтерген жөн ғой дедiм. Ана Набаттар бұған
таптырмайды-ақ!
Балғынбай үндемедi.